Üstün Akmen’in Zorlama Açıklaması ve LİONS Tiyatro Ödülleri (2)

Biri bana “twitter”dan şöyle yazmış:

“Sumru Yavrucuk'a olan anlaşılmaz meyliniz Üstün Akmen'in yazısını hiç anlamamanıza daha doğrusu anlamazlıktan gelmenize sebep olmuş.Özellikle görmezden gelinen iyi oyunculara da şans verilmek istenmiş. Sumru tek iyi oyuncu değil anlayacağınız. Bir tiyatrocu olarak bunu sizin daha iyi bilmeniz gerekirdi.”

Anladım ki “anlatamamışım”. Ben bazen “terbiyeli olmak” adına öyle derim. Oysa görmezden gelen, anlamak istemeyen bazıları  daha ağır sözleri hak ediyor doğrusu. Benim günlerdir “Sumru Yavrucuk Olayı” diye anlatmaya çalıştığım olay, Sumru Yavrucuk’un kişiliği, oyunu, oyunculuğu ile ilgili değil. Bu nedenle bir “Sumru Yavrucuk meyli”nden bahsedilemez. Ülkemde “Sumru Yavrucuk kadar iyi oyuncular var” ne mutlu ki. Ben “tiyatrocu” sayılmam. Şu “Üstün Akmen’i hiç anlamamak  daha doğrusu anlamazlıktan gelme” meselesi var ya işte orada duralım.

Üstün Akmen “zorunlu bir açıklama” yaptı. Aslını isterseniz bir yazı yazacaktı. “Zorlandığı” açıklamasında  üstü kapalı olarak bana ve  Nedim Saban’a  “ortak olarak paylaşılmak üzere” hakaretler etti.  “Cahil, terbiyesiz ve ahlâksız” dedi. ( Herkes öyle anladı. Eğer öyleyse “Bendeniz  de Savinien Cyrano de Bergerac”)

O açıklama üzerine ben bazı sorular sordum, sustu. Aşağıda yazdıklarım üzerine suskunluğu devam eder mi bilmem.

“Sumru Yavrucuk Olayı” şudur:

Bir tiyatrocu, Lions’un “seçmemeleri”  ile ilgili ortaya yazılan bir ‘twit’e  ‘twit’ yazdı. Ona yazdığım DM’a cevap verdi ve dedi ki “Lions, Sumru Yavrucuk’un  oyunu ile ilgili istediği 120 davetiye(bedava bilet) verilmediği için oyunu seyretmeyeceklerini, değerlendirme dışı bırakacaklarını söylemiş.”

Ortaya “twit” bana da DM yazan kişi Lions jürisinin kimlerden oluştuğunu bile bana sorarak öğrendi. Ancak sanırım Üstün Akmen’in başkan olduğunu öğrenince yazdığı “twit”i sildi. Üstün Akmen’den çekinmesinin nedenini Üstün Akmen biliyor olmalı ama ben bu tür tiyatrocu çekincelerine sık sık rastladığım ve de arkasında yatan korkuyu farkettiğim için tiyatro camiasının ortak paydasını, abartılı, gereksiz bulsam da anlayabiliyorum.  Bu nedenle o ismi açıklamıyorum. Ama şunu söylemem gerekiyor, teknoloji  iz bırakıyor, yazılanlar mutlaka bir yerlerde kalıyor.

“Zorlandığı” açıklamasında "Onlar seçti biz oylayacağız" şekilde ima ve itiraf eden Üstün Akmen’e “Sumru Yavrucuk Olayı’nı yazdığım “twit”lerle sordum:

Bir ödül kapsamında 120 davetiye (bedava bilet) istendi mi?

120 davetiye verilmeyen oyun değerlendirmeden çıkarıldı mı?

İnsanın önüne konulan listeyi oylaması nasıl bir "haysiyet" göstergesidir?

İçinde sezonun tartışmasız tek ismi Sumru Yavrucuk'un bulunmadığı listeyi NASIL içinize sindirdiniz? Seçenlere sormadınız mı?

Her jüriye koşturmak zorunda mısınız?

Önünüze konulan listeyi oyladığınızda o liste SİZİN listeniz olur. Bunu da HERKES bilir. O nedenle Üstün Akmen’in “onlar seçti biz oyladık” yolundaki savunması komiktir. O liste onundur artık.   Sanırım belli bir yaşa gelmiş herkes neyin içine girdiğini iyice tartmak zorundadır. Hele TEB Başkanı ise daha da çok yaptığı işin şuurunda olması gerekir. Öte yandan Üstün Akmen’in başkanlıklarını yaptığı  TEB ve Sadri Alışık Tiyatro Oyunculuk Ödülleri  bu yıl Sumru Yavrucuk’a verilmiştir. Üstün Akmen,  Lions şapkasını takınca daha önce verdiği ödüllerin ağırlığına(?) aldırmadan önüne konan listeyi oylamayı içine sindirmiş. İyi de listede Sumru Yavrucuk’u aday olarak bile görmediğinde merak edip sormamış mıdır?  

Ben Lions yetkilisine davetiye olayını sordum. “Bizim camiamiz asla böyle bir talepte bulunmadı ve bulunmaz” dedi. Her toplumdan “çürük” çıkar. Lions’un bu “dedikodu”ya(!) neden olanı bulması gerekir. Ayrıca da şeffaf olunmalıdır. Geçen yazımda Üstün Akmen’e sorduğum soruları Lions’a da sordum. Yetkili “Bu bilgileri üst yönetimimizin izni ile paylaşabilirim.” dedi ama şu ana kadar ses çıkmadığı için paylaşacak mı bilmiyorum. Üstün Akmen’e ve Lions yetkilisine sorduğum sorular şunlardı:

Yönergeniz ne? Nasıl seçim yaptınız? Oyun listesini nasıl belirlediniz? Aday listesi mi hazırladınız? O listeyi verir misiniz? Oylamaya katılanlar o listeden mi  seçti yoksa herkes kendi seyrettiğine, seçtiğine mi oy verdi? Kaç kişilik bir oylama yapıldı? Oylama sonucu çıkan ilk uzun liste sonucunda tüm sıralama nasıl çıktı? Son 3 aday nasıl belirlendi?  İnternet üzerinden mi oylama yapıldı?  Oylamanın güvenirliği nasıl sağlandı? (Üstün Akmen'e ayrıca şu soruları sordum: Lions geçen senelerde nasıl seçim yapmış? O seçimlerin yankısı ne olmuş?)

Lions’un geçen seneki 2012 ödülleri için nasıl bir sistem kurduğu internette var. Ben aşağıda verdim: (http://www.lionsturkiye.org/sayfa.php?id=56&haber_id=28)

“Zaman darlığı nedeni ile bu yıla mahsus, Devlet Tiyatroları’nda sahnelenen oyunlar arasından, ödül verilecek on iki dalda en iyileri seçeceğiz. Her yönetim çevresi kendi bölgesinin birincilerini belirleyecek, 6 Yönetim Çevremizin birincileri arasından da ülke birincilerini üst jürimiz seçecektir.

Yine sadece bu yıl için; E,T,Y Yönetim çevreleri, seçimlerini İstanbul’daki Devlet Tiyatroları sahnelerinde sahnelenen oyunlar arasından ortaklaşa yapacaklardır.

Bu amaçla, interaktif TV kanalı “Bir Tatlı Huzur TV” web sayfasında, seçimlerimizi yapabilmek üzere “LIONS TİYATRO ÖDÜLLERİ” bölümü oluşturulmuştur.

İstanbul Devlet Tiyatroları’nda sahnelenen tüm oyunların yer aldığı web portalda (http://www.birtatlihuzur.tv.tr) yer alan oyunlar arasından,12 dalda en iyileri oy vererek belirleyebileceğiz.

Bir kişi, ödül verilecek her dal için ancak bir defa oy kullanabilecektir. Oylama 1 Mayıs 2012 tarihinde sona erecektir.

Diğer Yönetim Çevrelerimizin ve İstanbul birincileri arasından da, Tiyatro eleştirmenlerinden oluşan jürimiz ülke birincilerini seçeceklerdir.

Ülke birincilerine ödülleri 15 Mayıs2012 tarihinde, Caddebostan Kültür Merkezinde düzenlenecek bir törenle sahiplerine verilecektir.

Lütfen izlediğiniz tiyatro oyunları hakkında bilgi almak ve oy vermek için aşağıdaki linke giriniz. Çevrenizi de oy vermek üzere bilgilendiriniz.”

Bu açıklamadan benim anladığım şu:

2012 yılında, Web portal’de İstanbul’da değerlendirmeye alınan oyunlar listesi verilmiş. 12 dalda ödül verileceği açıklanmış.(Bu yıl da 12 dal var)  Her dalda herkesin bir oyu var. Oylama internet üzerinden yapılmış. Buna bakarak bu yıl da belirlenen bir liste olduğunu düşünüyorum ve o listeyi merak ediyorum. Ama öte yandan ödül sisteminde bir bozukluk olduğu anlaşılıyor. Listedeki tüm oyunları görmemiş ve bu nedenle bir kıyaslama yapmamış bile olsa katılımcı beğendiğine oy verebiliyor ki bu dengesiz bir sonucun çıkmasına neden olur. Bu yıl da aynı düzen geçerli ise “en az 60 oyun görmüş” jürinin,  sezonda birkaç  oyun görmüşlerin oyları ile  oluşturulmuş aday listesini oylamış olması muhtemel. Üstün Akmen’in 60 oyun görmesi önemli değil  aday listesinin nasıl oluştuğu önemli. Geçen yılı hatırlayın isterseniz. Tiyatro Tiyatro Dergisi’nin “şeffaf” oylamasında bir oyuncu on kişilik jüriden aldığı iki oyla ödül almıştı.Bu noktada önemli olan Üstün Akmen başkanlığındaki Lions Jürisi'nin ne yaptığı ve durumu içine nasıl sindirdiği? 

Bu yıl şu ana kadar verilen ödüllerde Sumru Yavrucuk DÖRT ödül almış. Lions’u oylayanların Sumru Yavrucuk’u “görmemiş” olmasını akıllıca açıklayabilecek biri çıkar mı?  Lionlar bu kadar toplum dışında mı yaşıyorlar Allahaşkına! Yaşamadıklarını Sadri Alışık ve Lions Ödülleri için açıklanan ortak aday isimlerinde görüyoruz.  Sadri Alışık Tiyatro Ödülleri oyunculuk alanında veriliyor, Lions tiyatronun tüm disiplinlerine ödül veriyor. Lions’da müzikal/komedi  dallarında ödül  yok. Erkek oyuncuda 2 aday ortak. Yardımcı kadın ve yardımcı erkek’de ise birer aday ortak. Lions Ödülleri ile diğer ödüller arasında da ortak olan aday isimler var. Diğer ödüller ile karşılaştırıldığında da aşağı yukarı bu eğilimi görmek mümkün. Bu, sezon içindeki  genel kanaatlerin birbirine yakınlığını gösteriyor. Ama nedense Lions, kadın adaylarda ortak beğeninin TAMAMEN dışında kalmış. Sadri Alışık Tiyatro Ödül jürisinin Lions şapkasıyla Sadri Alışık Kültür Merkezi'ne ödül vermesi ise traji komik. 

Benim kıyıda durup gördüklerimi bildiklerimi tiyatrocular bilmez mi sanıyorsunuz? Bilirler ama susarlar. Kimi işine öyle geldiği için kimi de birileri ile  “papaz olmamak” için. İyi tiyatro seyircisi olan Lionları küstürmek cesaret ister. İçlerinde çok sevdiğim  ve de dürüstlüklerine gözü kapalı inandığım dostlarım olan; müstesna bir camia olan Lionların bu olayı "şeffaflıkla" çözeceklerine ve gerekeni yapacaklarına  inanıyorum. Bu vesile ile ödül sistemini de gözden geçirmelerini öneririm.

 Şu ana kadar ima yoluyla “twitlediklerim” ve yazdıklarım, beni twitter’dan takip edenlerin kulağına, gözüne girmemiş mi sanırsınız? Girmiştir de sesi çıkmaz, davetiye vermediği için meslektaşını değerlendirmeden çıkardığı iddia edilen bir ödülü kabul eder ve ödülü oylayan jüriye saygı(?) duyar. Ben onlara saygı duyar mıyım? Kırgınlığım 'tiyatro'yadır.

Biz bize verilen listeden seçim yapmakta bir sakınca görmeyen bir toplumuz. Tiyatro bunun dışında kalmazmış demek ki!

Melih Anık

Not:

1-Bu yazıyı yayımlamak için törenin bitmesini bekledim. Herkes hevesini almıştır herhalde. 

2- Nedim Saban’a not:  Yazımı al istediğin gibi kullan! Demesem de kullanacaksın zaten. Yiğitlik bende kalsın!