20 Aralık 2013 Cuma

Selçuk Soğukçay ile “Twitleşme” ve “Sanat Etiği”

Görüşlerine inandığım  ve değer verdiğim Ege Küçükkiper ile aramızda şöyle bir yazışma geçti:

Ege Küçükkiper @egekper 19 Dec
Ne zaman, "Allah rızası için güzel bir oyun" desem, "Allah versin" cevabını alıyorum. Bkz: Lysıstrata (İBBŞT)
 Melih Anık @melihanik 19 Dec
@egekper Çok merak ettim seyredesim geldi :))))
Ege Küçükkiper @egekper 19 Dec
@melihanik Oyunun galası yapıldı mı bilmiyorum. Yapılmadıysa muhtemelen Pazartesi izleyeceksiniz :)
Melih Anık @melihanik 19 Dec
@egekper Hele sen bu twitleri yazmışsan gitmek için on kere düşünürüm
Melih Anık @melihanik 19 Dec
@egekper Pazartesi Gala var. Ama İBBŞT bu kadar -oyuncuların bile umursamadığı- baştan savma galalar yaptığı sürece gitmeyeceğim.

Bu yazışmadan sonra Selçuk Soğukçay iki twit yazdı. Seyretmediğim bir oyun hakkında yorum yapmamın “sanat etiği”ne sığmadığını ve o gün seyirciyi kapıdan çevirmemeyi amaçladığını söylüyordu. Bana “sanat etiği” üzerine bir ders vermek istemişti sanırım. Cevaplarım aşağıda:

Melih Anık @melihanik 9h
@artselcuk Oyun hakkında bir şey demedim ki. Lütfen yazdığımı bir daha okuyun. @egekper
Melih Anık @melihanik 9h
@artselcuk @egekper iyi bir eleştirmen. Oyun seyretme önceliğimi değer verdiğim görüşlere göre belirlememde sakınca yoktur umarım.
 Melih Anık @melihanik 9h
@artselcuk Yaşadığınız bu aksaklığı seyirciyle paylaştınız mı? Paylaşmış olsanız @egekper mutlaka belirtirdi.

Selçuk Soğukçay son yazdığım soruya verdiği cevapta,  seyirciyi olumsuz etkilememek istediklerini; oyun sonundaki alkışların da “özverili çabanın” karşılığı olduğunu belirtiyordu. Verdiğim cevaplar aşağıda:

Melih Anık @melihanik 57m
@artselcuk Olanlardan haberi olmayan seyirci "özveri"yi nasıl anlamıştır acaba? @egekper
  Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk Seyirci kadrosuna bakarak bilet aldığı ama üç değişiklik olan oyunu seyretmeme hakkına sahip değil mi? @egekper
 Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk  'Özveri' karşısında karar verme hakkı sizin değil seyircinin hakkı. @egekper
 Melih Anık @melihanik 58m
@artselcuk Değişen oyuncunun yerine oyuna çıkan oyuncunun performansı kimin hanesine yazılacak? @egekper
 Melih Anık @melihanik 57m
@artselcuk İBBŞT profesyonel bir kurum. Yoksa değil mi ? @egekper
 Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk Oyun yurt dışında 'ödül' almış. Tebrik ederim.  Umarım Nazan Yatgın sahnedeydi. Gerçi olsa bile 'özveri' onu da etkiler. @egekper
Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk Takdir edersiniz ki değişiklikle sahnelediğiniz oyun artık 'ödüllü oyun'değildir.Seyircinin bunu bilmesi gerekmiyor mu? @egekper
Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk Bugün Türkiye'de tiyatro yapmak büyük bir özveridir. Yâni HER tiyatrocu özveri göstermektedir AMA..... @egekper
Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk AMA.... seyirci tiyatroya tiyatro keyfi almak için gidiyor 'özveri hikâyeleri' dinlemek için değil. @egekper


Selçuk Soğukçay ikinci yazdığı twitte, benim “İBBŞT bu kadar -oyuncuların bile umursamadığı- baştan savma galalar yaptığı sürece gitmeyeceğim.” şeklinde yazdığım twite itirazını belirtti ve o gece sağlık nedeniyle üç oyuncunun değiştiğini, oyuncuların “özveri” ile sahneye çıktığını açıkladı ve de “oyuncuların umursamadığı oyun Lysistrata mı?” sorusunu sorarak “oyuncuların umursamadığı oyun”  ifadesi üzerine duyduğu hassasiyeti gösterdi. Anladım ki Soğukçay benim yazdığımı anlamamış. Açıklayan twitler yazdım:

Melih Anık @melihanik 9h
@artselcuk Ben genel olarak oyuncuların bile umursamadığı galalardan bahsettim. Oyunlardan değil. @egekper
 Melih Anık @melihanik 9h
@artselcuk İBBŞT'nın gala düzenlemesinden şikayet ediyorum. Oyuncular da galaya önem vermiyor. Daha açıklama yapayım mı? @egekper

Bunun üzerine Soğukçay, galaların düzenlenmesinden oyuncuların sorumlu tutulamayacağını ama kendisinin 32 yıl boyunca gala umursamayan oyuncu görmediğini, galaların oyuncular (ve tüm kadro) için çok önemli olduğunu  ifade etti. Ben de ona yazdım:

Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk "Galayı umursamak" oyun sonunda oyuncunun en kısa sürede seyircinin yanına gelmesidir meselâ. @egekper
 Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk "Galayı umursamak" oyuncunun o gece için özenle giyinmiş olmasıdır meselâ.  @egekper
Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk "Galayı umursamak" seyirci onu beklerken arka kapıdan kaçmak değildir meselâ. @egekper
 Melih Anık @melihanik 1h
@artselcuk "Galayı umursamak" oradaysa oyunun yazarına GSY'nden daha çok değer vermektir meselâ. @egekper
 Melih Anık @melihanik 30m
@artselcuk İBBŞT'nın galası oyun sonu oyun kadrosu ile oyunun konuşulamadığı ama büfenin jet hızıyla tüketildiği bir 'event'tir. @egekper
Melih Anık @melihanik 28m
@artselcuk İBBŞT'nın galası davetlilerin(?) ev kıyafetleri ile geldiği bir panayırdır. @egekper
 Melih Anık @melihanik 29m
@artselcuk İBBŞT'nın galası herkesin herkesin yerinde oturduğu bir curcunadır. (Bence koltuklara isim yazılmasa da olur ya..) @egekper

Selçuk Soğukçay’a teşekkür ederim. Bana bazı düşüncelerimi toplu olarak yazma fırsatı verdi.  Bu vesile ile benim kendisine özellikle hatırlatmam gereken bir husus var. Bir konu hakkında bir başkasına “ders” verirken camianızın ve de kurumunuzun konu ile ilgili durumunu bilmek, hatırlamak icap eder. Lysistrata’da yaşanan olayın bir benzeri Oyun Atölyesi’nin Antonius ile Kleopatra oyununda da yaşanmış, oyun benim olduğum akşam ilân edilen kadrodan bir oyuncu eksik sahnelenmiş ve de seyirci haberdar edilmemişti.  Benim o olay ile ilgili duruşum, yazdığım yazılarda kayıtlı. Sanıyorum Selçuk Soğukçay onları bilmiyor. Yazıyı bilmiyor anlarım ama olaya da gereken “etik” yaklaşımı göstermedi sanırım. Ayrıca hatırlatmak isterim ki İBBŞT’da Türkiye Kayası ile ilgili yaşananlar da bence “etik” değildi. Soğukçay bunun da farkında mı acaba? Hoş bilenler de “sanat etiği” ile ilgili bu olaylarda Hilmi Bulunmaz dışında kıllarını kıpırdatmadı. “Sanat etiği” ile ilgili bir konuyla ilgili olarak fikir beyan etmeden önce başka olaylarda da aynı hassasiyeti göstermenin gerekli olduğunu düşünüyorum. “Çifte standart”ın  “tavan yaptığı” bir dönemde başkalarını eleştirdiğimiz konularda biz de “tutarlı olma” sorumluluğunu duymalıyız.  Aksi halde ortaya  “başkasına verir talkını kendi yutar salkımı” durumu ortaya çıkar. Bu durum başka alanlarda “yutulabilir” ama tiyatroda ASLA..


Melih Anık

1 yorum:

  1. Melih Anık'ın çıkarsız tiyatro yazıları tarihî nitelik taşıyor!

    Ben, tiyatroyu bir sanat eylemi olarak görüp, bir ekmek teknesi olarak görmediğim için, Melih Anık'ın hiçbir çıkar gözetmeyen tiyatro yazılarını benimsiyor, önemsiyor, okunması yönünde tiyatro sanatçılarını teşvik ediyorum. Bu görevi bana hiçbir kimse vermemesine karşın, bu görevi yerine getirmediğim zaman, kendimi, halkımı, tüyü bitmemiş yetimi aldatmışım gibi bir duygu seline kapılıyorum. Yukarıdaki yazı okunduğunda görülecektir ki, tiyatro sanatının bir özveri sonucunda değil, bir zorunluluk sonucunda yapılması durumu kendini dayatıyor. Nasıl ki, arı bal, inek süt yaparsa, sanatçı da sanat yapar. Sanatçı işini yaparken, bir arı gibi arı, bir inek gibi üretken olmalıdır. Kimsenin kimseye "kıyak yapma" hakkı yoktur. Arı bal, inek süt, sanatçı sanat yapar. Bu iş bu denli yalın bir eylemdir.

    Hilmi Bulunmaz

    YanıtlaSil