Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı’nın talebi üzerine Profesör Malche(Cenevre) tarafından hazırlanan bir reform planı uyarınca İstanbul Üniversitesi’nde reorganizasyon çalışmalarına başlanır.(1933)
1933 yılında Darülfünun'un kapatılması ve İstanbul Üniversitesi adında yeni bir kurumun kurulmasını öngören bir kanun çıkarılır. (İstanbul Üniversitesi'ni Fatih Sultan Mehmet'e kadar götürenlere duyurulur)
Profesör Malche raporunun sonunda “meselenin üniversite kavramı altında işi sadece bilgi dağıtmak olan kurumlar anlaşılmasının yanlışlığında yattığını, üniversite denince akla bilimsel düşünce metodunu öğreten bir kurumun gelmesi gerektiğini bildirdi.”
Dönemin Milli Eğitim Bakanı Dr.Reşit Galip “Üniversite her şeyden önce spekülatif düşüncenin odak noktası ve kaynağıdır” demiştir.
Bu kapsamda Türkiye’ye gelen Ernst E.Hirsch Anılarım isimli kitabının (Tubitak) “Atatürk’ün Ülkesinde Bir Hukuk Hocası” başlıklı bölümünde yaşadıklarını anlatmıştır. Profesör Hirsch, 1933-1943 arasında İstanbul Hukuk Fakültesi’nde, 1943-1952 yılları arasında Ankara Hukuk Fakültesi’nde çalışmıştır.
Profesör Hirsch, “1933 yılında hâkim olan ilke, meslek yüksek okulu değil, Türkiye’de Batı Avrupa Üniversitelerinin ayarında, gerçeği araştıran ve derinleştiren, bilgiyi toplayan, düzenleyen, çoğaltan ve yayan bir bilim yuvası niteliğinde bir bilim kurumu kurmaktı” diyor.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, yabancı öğretim üyelerini seçerken şu hususlara dikkat etmiş:
Profesörler kendi alanlarında “isim sahibi” olmalı; yalnızca öğretim ve araştırma değil, mesleği icra edenler için bir takım yetiştirme kursları düzenlenmesi ve kamuya ait çeşitli eğitici faaliyetlerin sürdürülmesi yükümlülüğü taşımalı.
Profesörlerle 5 yıllık sözleşme imzalanmış ve üçüncü yıldan sonra derslerini Türkçe olarak vermek için elinden geleni yapmakla yükümlü olması şartı getirilmiş.
Ernst E.Hirsh “Üstelik şartlar o günkü duruma göre iyiden de üstündü ve kısa süre içinde hem ailem,hem de kendim için garantili bir gelir sağlıyordu” diyor. Seyahat masrafları ve bilimsel malzemenin özellikle bilimsel özel kitaplıkların nakil masrafları da tam olarak ödenecekmiş.
1933 ve 2012… Nereden nereye…
Profesör Hirsch’in Türkiye anıları ilginç.. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu hatırlamak isteyenler için önemli.
Atatürk’ün Türkiye misyonu ve vizyonunu bugünden bakarak "kendilerince" anlatmaya çabalayanlar ve etiketleyenler için de “ders” niteliğinde.
Melih Anık
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder